Sessiz Bir Çığlık: Bağımlı Bireylerin Aileleri

Bağımlılık sadece maddeye, alkole ya da davranışa yönelik bir bağımlılık değildir. Aynı zamanda güvenin, iletişimin, umutların ve ilişkilerin kırıldığı bir sürecin adıdır. Ancak ne yazık ki bu sürecin en görünmeyen ama en derinden etkilenen aktörleri, ailelerdir.

Aile üyeleri, sevdikleri birinin yavaş yavaş kendinden uzaklaştığını, dürüstlüğünü kaybettiğini, belki de hiç tanımadıkları birine dönüştüğünü çaresizlikle izler. Ve çoğu zaman bunu kimseyle paylaşamazlar. Çünkü utanç, suçluluk, inkar, korku gibi duygular onları sessizliğe mahkûm eder.

Birlikte Yaşamak Ama Uzaklaşmak

Bağımlı bireyle yaşamak; sürekli bir tetikte olma hâlidir.
Kapı her açıldığında içeri kimin gireceği belli değildir:
Yorgun ama dürüst biri mi?
Yoksa agresif, yalan söyleyen, kendine bile yabancılaşmış biri mi?

Aileler çoğu zaman şu duygular arasında sıkışır:

  • “Acaba yardım edebilir miyim?”

  • “Yoksa yine mi aynı şeyleri yaşayacağız?”

  • “Belki bu kez sözünde durur…”

  • “Ne yaptım da böyle oldu?”

Oysa bağımlılık bir karakter zayıflığı değil, beyin temelli bir hastalıktır. Ve bu hastalıkla yalnızca birey değil, aile de birlikte hasta olur.

Kontrol Etme ve Kurtarma Çabası

Aileler çoğu zaman bağımlı bireyi kurtarmaya, onu korumaya, engellemeye ya da ikna etmeye çalışır. Ancak bu çaba zamanla, bağımlılığın bir parçası hâline gelir. Aile bireyi artık kendi yaşamını yaşamaz, tüm enerjisini o kişiye harcar. Bu durum, psikolojide “eş-bağımlılık” (codependency) olarak tanımlanır.

“Kendi hayatımı yaşayamıyorum. Onun ne yapacağını, ne zaman geleceğini, ne zaman sinirleneceğini düşünmekten başka bir şey yapamıyorum.”

İşte bu, bağımlı bireyin dışında bir başka görünmez hasta yaratır: aile.

Aileler Ne Hisseder?

  • Sürekli kaygı: “Ya başına bir şey gelirse?”

  • Suçluluk: “Benim hatam mı?”

  • Utanç: “Komşular duymasın…”

  • Yalnızlık: “Kimse bizi anlamıyor.”

  • Yorgunluk ve tükenmişlik: “Artık dayanamıyorum.”

Bu duygular zamanla kronikleşir ve hem fiziksel hem ruhsal sağlıkta ciddi bozulmalara yol açabilir.

Unutmayın: Siz de Önemlisiniz

Bağımlı birey için destek ararken, siz de destek alma hakkına sahipsiniz. Psikolojik danışmanlık, aile terapisi, grup destekleri, bireysel farkındalık çalışmaları… Tüm bunlar sizi güçlendirmek için var.

  • Bağımlılık döngüsünden çıkmak tek kişinin değil, tüm sistemin dönüşümüyle mümkündür.

  • Bazen sevmek, her şeyi yapmak değil; sınır koymak, sorumluluk bırakmak ve profesyonel destek aramaktır.

Kapanış: Acıdan Anlama, Yorgunluktan Umuda

Aile olmak, birini koşulsuz sevmek demektir. Ama kendinizi kaybedecek kadar değil…
Bağımlılıkla mücadele eden bir aile için en değerli şey şudur: Yalnız olmadığınızı bilmek.
Biz, bu yolu birlikte yürümek için buradayız.

Eğer siz de bir bağımlı yakınıysanız, bu yazıyı okurken bile belki iç çekiyorsunuz. Bilin ki duygularınız anlamlı, yaşadıklarınız gerçek ve yardım almak hakkınız. Çünkü siz de iyileşmeyi hak ediyorsunuz.

Derya Işık

Klinik Direktör